Jos Nijman
- zaterdag 01 juni 2024
Wat is formaldehyde?
Formaldehyde, ook wel spaanplaatgas genoemd, is een organische verbinding in de vorm van een kleurloos gas met een specifieke, prikkelende geur dat verschillende gezondheidsklachten zoals irritaties en ontstekingen van de oogslijmvliezen en de bovenste luchtwegen kan veroorzaken. Daarnaast kan formaldehyde ook aanleiding geven tot hoofdpijn, vermoeidheid en duizeligheid en kunnen personen met overgevoelige luchtwegen klachten krijgen zoals kortademigheid en benauwdheid. Formaldehyde wordt o.a. gevormd tijdens natuurlijke processen in het milieu maar ook in het (menselijk) lichaam, waar het in kleine hoeveelheden vrijkomt bij de stofwisseling. Ook in voedingsmiddelen zoals bijvoorbeeld fruit kan het van nature voor komen. Daarnaast kan formaldehyde vrijkomen bij het koken van sommige voedingsmiddelen, brandende kaarsen, het gebruik van open haarden, hout- of kolenkachels kunnen een verhoging van de formaldehyde- concentratie geven maar ook roken zorgt voor vrijzetting van relatief grote concentraties formaldehyde.
Niet alleen bij deze dagelijkse activiteiten komt formaldehyde vrij maar wordt het als grondstof ook vaak toegepast in vele materialen zoals bijvoorbeeld; lichaamsverzorgingsartikelen, woningtextiel, vloerbekleding, ureumformaldehydeschuim (UF) voor spouwmuurisolatie, glas- en steenwol, dakplaten, bouw- en decoratiematerialen, plaatmaterialen zoals spaanplaat, triplex, multiplex en MDF, lijmen en harsen die gebruikt worden bij de productie van spaanplaten en houtpanelen maar ook PVAc gebaseerde (witte) houtlijmen kunnen formaldehyde bevatten.
Omdat het soms jaren kan duren voordat formaldehyde uit bijvoorbeeld spaanplaat of andere materialen “uitgedampt” is maar ook omdat we tijdens dagelijkse bezigheden en bij gebruik van alledaagse producten kleine hoeveelheden formaldehyde in het binnenmilieu brengen is doorgaans de luchtkwaliteit binnen een stuk slechter dan buiten.
Waarom formaldehyde in water gebaseerde lijmen?
Omdat water gebaseerde producten, zoals bijvoorbeeld PVAc gebaseerde houtlijmen, ideale voedingsbodems zijn voor micro-organismen wordt formaldehyde gebruikt als conserverings- middel of bactericide. Wegens het breed werkingsspectrum, dat ook alle virussen en bacteriesporen omvat, wordt formaldehyde daarnaast toegevoegd aan producten vanwege de schimmeldodende en bacterieremmende werking en verlengt het zo de houdbaarheid van producten.
Wanneer Formaldehyde daadwerkelijk wordt toegevoegd door een producent tijdens productie zal bij aanwezigheid van 0,1% of meer (1000ppm of meer) ‘Bevat formaldehyde’ en ‘Carcinogeen klasse 1B- op het etiket vermeld moeten worden. Bij hogere concentraties zullen meerdere H-zinnen vermeld moeten worden, waaronder ‘Kan een allergische huidreactie veroorzaken’.
